Son yıllarda savunma sanayii söz konusu olunca ön plana çıkan iki konu var, birisi yerlilik oranı diğeri ise ihracat. Her yıl yapılan açıklamalara bakıldığında sektörün ihracatı rekorlar kırıyor ve başarılıymış gibi bir izlenim oluşturuluyor. Ancak gerçekler ne yazık ki hiç de öyle değil.

Bu alandaki temel yanlış sektörün rakamlarının belirlenmesinde yapılıyor. 2024 yılında sektörün ihracatı 7 milyar 154 milyon dolar olarak açıklandı. Açıklanan bu rakam “savunma sanayii ve havacılık sektörü” şeklinde ifade ediliyor. Yani rakamın içinde savunma sanayii, sivil havacılık ve avcılık sektörlerinin ihracatı yer alıyor. Savunma sanayii sektörünün gerçek ihracat rakamına ulaşmak için sivil havacılık ve avcılık sektörlerinin rakamını ayırmak gerekiyor.

TUSAŞ’ın AIRBUS ve BOEING sivil uçakları için yaptığı milyon dolarlık üretim de savunma ihracatı kabul ediliyor. TEI’nin General Electric’e sattığı sivil uçak parçaları da savunma ihracatı içinde yer alıyor. Konya ve Karadeniz başta olmak üzere tabanca – pompalı tüfek üreticilerinin sivillere ihraç ettiği avcılık/atıcılık ürünleri de savunma sanayii ihracatı kabul ediliyor. Aslında sivil olan bu rakamlar toplam rakamdan çıkarıldığında, savunma sanayiinin gerçek ihracatı neredeyse 4 milyar doların altına düşüyor.

2024 yılında savunma sanayii ve havacılık sektöründe en çok ihracat yapan ilk 10 firmanın rakamını topladığınızda 5 milyar 580 milyon dolar yapıyor. Yani sektörün toplam ihracatının yaklaşık yüzde 80’i sadece bu 10 firma tarafından yapılmış. Peki geri kalan 3000’den fazla savunma sanayii firması ne yapmış! Hadi bunların yarısından fazlası alt yüklenici ya da nihai ürünü olmayan firma diyelim. Devletten aldığı binlerce dolarlık destekle her yıl dünyanın farklı köşesindeki savunma fuarlarına katılan yüzlerce Türk savunma sanayii firması ne kadar ihracat yapmış!

Evet bardak tamamen boş değil içinde su var. Ancak bardağın boş kısmını da görmemiz gerekiyor. Hatta bardağın büyük bir kısmının boş olduğunu ve böyle devam ederse bardağın içindeki suyun aslında bardakla doğru orantılı büyümediğini görmemiz gerekiyor. Bir ülkede savunma sanayii sektörü, ihracatını olması gerektiği seviyede artıramıyorsa, sektör kısır döngüye girer ve bir süre sonra küçülmeye gitmek zorunda kalır.

Türk savunma sanayiinde önemli bir ihracat problemi var. Firmaların büyük bir çoğunluğu nasıl ihracat yapacağını, savunma sanayiinde iş geliştirmenin, pazarlamanın nasıl olması gerektiğini bilmiyor. Sektörde buna yönelik bir çalışma, eğitim, farkındalık ve ne yazık ki çaba da yok.

Her yıl Antalya’daki çok yıldızlı tatil otelinde yapılan bol ödüllü çalıştay ve yıl içerisindeki birkaç mini etkinliğin dışında, sektörün ihracatının gelişmesine yönelik bir çalışma, plan, etkinlik ve strateji bulunmuyor.

Savunma Sanayii Başkanlığı’nda(SSB) görevi sadece ihracatı geliştirmek olan bir başkan yardımcılığı kurulmalı ve yurt dışından gelen protokolleri ağırlamanın ötesinde daha kapsamlı çalışmalar yapılmalı. SSB, üretim ve Ar-Ge’ye verdiği önemden daha fazlasını ihracata vermeli. Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği(SSI), sanki bir fuarcılık firması gibi çalışmayı bırakmalı ve sektörün ihracatının gelişmesine yönelik daha nitelikli çalışmalara imza atmalı. Ticaret Bakanlığı'ndaki ilgili kişiler, bu iş SSB ve MSB'nin diyerek kenara çekilmek yerine, savunma sanayii ihracatına daha fazla odaklanmalı.

3000’den fazla firmanın yer aldığı Türk savunma sanayii sektöründe, birkaç firmanın ihracattaki başarısı, sektörün başarısı değildir. Bakılması gereken bu yıl ilk defa ihracat yapan firma sayısının kaç olduğudur. Bakılması gereken kaç tane savunma firmasının ihracat geliri, toplam gelirinin yüzde 50’sini oluşturduğudur.

Son olarak şunu da belirtmek isterim ki; 2024 yılındaki 7 milyar 154 milyon dolarlık ihracat, Türk savunma sanayii ve havacılık sektörü için övünülecek bir rakam mıdır? Türkiye’nin 2024 yılındaki halı ihracatının 2 milyar 867 milyon dolar olduğunu ben söyleyeyim, sorunun cevabına da siz karar verin. ODTÜ’den yüksek ortalama ile mezun olmuş 200.000 TL maaş alan mühendislerin ürettiği, içinde yapay zekalı çiplerin yer aldığı, yüksek teknoloji barındıran, üstüne oturunca sizi uçuran değil, bildiğin düz halı, 2 milyar 867 milyon dolarlık ihracat geliri elde etmiş.