Çin'de üst düzey yolsuzluk soruşturmaları iç siyasetin önemli gündem maddelerinden biri oldu. Soruşturma; savunma sanayi şirketlerinin yöneticilerinden, orduda aktif görevli generallere kadar genişletildi.

Çin’deki yolsuzluk soruşturmalarında dikkat çekici bir gelişme yaşandı. Son iki yılda ordudaki yolsuzluk soruşturmalarının bu yıl savunma sanayi ve havacılık şirketlerine de uzanması oldu. Bu sektörlerden 10'dan fazla yönetici hakkında yolsuzluk soruşturmaları başlatıldı.

Ülke danışma meclisi işlevini yerine getiren Çin Halk Siyasi Danışma Konferansının (ÇHSDK) Daimi Komitesi, geçen yılın sonunda yaptığı toplantıda, Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi (CASC) Yönetim Kurulu Başkanı Vu Yanşıng, Çin Ordu Donatım Endüstrileri Grubuna bağlı Çin Kuzey Endüstrisi Şirketi (NORINCO) Yönetim Kurulu Başkanı Liu Şıçüen ve Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Endüstrisi Şirketi (CASIC) Genel Müdür Yardımcısı Vang Çangçing'in meclis üyeliğinden çıkarılmasına karar verildiğini duyurmuştu.

Yöneticilerin üyeliklerinin sonlandırılmasına ilişkin herhangi bir gerekçe gösterilmezken, kararın, Çin ordusunun söz konusu şirketlerle yakın işbirliği yapan Roket Kuvvetleri ve Donanım Geliştirme Dairesi'ndeki yolsuzluk soruşturmalarının ardından bazı üst düzey ordu mensuplarının görevden alınmaları ve yasama meclisi üyeliğinden çıkarılmalarıyla aynı zamana denk gelmesi dikkati çekmişti.

Dünyanın en büyük uçak üreticileri arasında yer alan Çin Havacılık Sanayi Şirketinin (AVIC) eski Yönetim Kurulu Başkanı Tan Ruisong hakkında, 31 Ağustos'ta yolsuzluk soruşturması başlatıldığı duyuruldu. 2018-2023 yıllarında şirketin başında bulunan Tan'ın "kanunları ve parti disiplinini ciddi ihlal" şüphesiyle soruşturulduğu bildirildi.

Ülkenin uzay programının ana yüklenicisi Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi (CASC) yıl içinde 36 çalışanının disiplin soruşturması geçirdiğini, bunlardan 7'sinin yargıya sevk edildiğini bildirdi.

Orduya yönelik yolsuzluk soruşturmaları genişliyor

Öte yandan, 2024'te Çin Halk Kurtuluş Ordusuna (ÇHKO) yönelik yolsuzluk soruşturmalarının kapsamının da genişlediği gözlendi.

Çin'de silahlı kuvvetleri hedef alan yolsuzluk soruşturmaları kapsamında son iki yılda aralarında iki eski savunma bakanının da olduğu çok sayıda üst düzey asker ordudan ve partiden ihraç edilmiş, meclis üyeliğinden azledilmişti.

ÇHKO'nun stratejik caydırıcılık bakımından kritik nükleer silah ve uzun menzilli füzelerinden sorumlu Roket Kuvvetleri ile askeri donatım ve modernizasyonundan sorumlu Donanım Geliştirme Dairesine yönelik yolsuzluk soruşturmaları yürütülmüştü.

Soruşturmaların ardından bu yıl haziranda, daha önce söz konusu birimlerin komutanlıklarını yapan önceki iki Savunma Bakanı Vey Fınghı ve Li Şangfu hakkında geçen yıl yolsuzluk soruşturması başlatıldığı, ordudan ve partiden ihraç edilen eski bakanların rüşvet ve görevi kötüye kullanma suçlarından yargılanacakları bildirildi.

Bir süredir ortadan kaybolan ve kamuya açık etkinliklere katılmayan Kara Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Korgeneral Dıng Cıping, eylülde Ulusal Halk Kongresi üyeliğinden azledildi. Dıng'ın neden üyelikten çıkarıldığına dair bilgi verilmezken bu durum, hakkında yolsuzluk soruşturması başlatıldığının işareti olarak yorumlandı.

Çin silahlı kuvvetlerinin en üst yönetim organı Merkezi Askeri Komisyon (MAK) üyesi Amiral Miao Hua hakkında da 28 Kasım'da soruşturma başlatıldı. Komisyonun ideoloji ve personel değişikliklerinden sorumlu Siyasi Çalışma Dairesi Direktörlüğünü yürüten amiral hakkındaki soruşturma, sorunun ne kadar derinlere gittiğini ortaya koydu.

Savunma bakanı hakkında soruşturma iddiası

Aynı günlerde görevdeki Savunma Bakanı Dong Cün hakkında da yolsuzluk soruşturması başlatıldığı ileri sürüldü.

Financial Times gazetesinin adı açıklanmayan "görevdeki ve eski ABD’li yetkililere" dayandırdığı haberde, Amiral Dong hakkında, ÇHKO'yu hedef alan daha geniş bir yolsuzluk soruşturması kapsamında inceleme yapıldığı iddia edildi.

Gazeteye bilgi veren yetkililer, Çin Devlet Başkanı Şi'nin ÇHKO’ya yönelik yeni bir soruşturma dalgası başlattığını, bunun görevdeki Savunma Bakanı'nı da içine aldığını öne sürdü.

İddia, ertesi gün Savunma Bakanlığı tarafından yalanlanırken Bakan Dong, Pekin'de düzenlenen bir uluslararası güvenlik forumuna katılarak kendini gösterme ihtiyacı hissetti.

Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) Daimi Komitesi, yıl sonu yasama oturumunun ardından 26 Aralık'ta, eski Kara Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Korgeneral You Haytao ile eski Güney Cephe Donanma Komutanı Koramiral Li Pıngçıng'ın meclis üyeliklerine son verildiğini bildirdi. You ve Li'nin üyelikten çıkarılmasına da "kanunları ve disiplini ciddi ihlal" şüphesi gerekçe gösterildi.

Ordudaki ve diğer kurumlardaki yolsuzluk soruşturmalarının yeni yılda da ülke gündemini meşgul edeceği öngörülüyor.

Kaynak: AA